W procesie podziału komórki, noszącym nazwę mitozy, można wyodrębnić kilka faz, w zależności od rodzaju zmian zachodzących w jądrze i w cytoplazmie. Najpierw jest faza wstępna, czyli profaza. Jako pierwsza dostrzegalna zmiana w cytoplazmie zachodzi proces podziału centrosomu, a dookoła każdego nowego centrosomu pojawia się charakterystyczna struktura przypominająca promienie. Jest to tzw. astrosfera. Pomiędzy nowo powstałymi centrosomami (które zaczynają oddalać się od siebie przesuwając się ku przeciwległym biegunom komórki) zjawiają się nitkowate połączenia układające się w kształcie wrzeciona. Powstaje więc obraz dwóch gwiaździstych systemów, połączonych wrzecionem. W środku każdego z nich znajduje się centrosom. Struktura ta nosi nazwę figury achromatycznej, gdyż nie posiada zdolności wybarwiania się zwykłymi metodami stosowanymi w histologii. Równocześnie zachodzą ważne zmiany w jądrze komórkowym. Zanika widoczny po zabarwieniu tzw. zrąb lininowy, jąderka barwią się coraz słabiej, a chromatyna układa się w nici, które przyjmują postać kłębka. Ułożenie nici chromatynowej w owym kłębku jest początkowo ciasne, dlatego też struktura ta nosi nazwę kłębka zbitego. W dalszym ciągu następuje pogrubienie nici i rozluźnienie kłębka, który teraz nosi nazwę kłębka luźnego. Następnie nici chro-matyny ulegają rozbiciu na oddzielne odcinki. Są to znane nam już chromosomy. Równocześnie z tym procesem zanikają błona jądrowa oraz jąderka. Przypuszcza się, że zanik błony jądrowej jest związany z czynnością lizosomów, które znalazłszy się przy niej tracą otoczkę, a uwolnione w ten sposób enzymy zaczynają ją trawić. Z całego jądra komórkowego pozostają więc tylko chromosomy, które znajdują się w centrum komórki. Liczba ich, jak już wspominaliśmy, jest stała dla komórek poszczególnych gatunków organizmów. Chromosomy mają formę długich walców o dość różnych rozmiarach i różnie ułożonych. Niekiedy mają wygląd pałeczki, czasem są lekko zgięte i przypominają cyfrę 1, wreszcie upodabniają się do rzymskiej piątki — V. Zawsze jednak w pewnym punkcie są one przewężone. Przewężenie to, zwane centromerem, w przypadku chromosomów o kształcie 1 lub V występuje najczęściej w miejscu ich „zgięcia". W skład chromosomów wchodzi długa nić, ułożona zwykle spiralnie wzdłuż jego osi długiej. Nić ta otrzymała nazwę chromonemy. Stopień skręcenia chromonemy warunkuje długość i grubość chromosomu, które* są różne w poszczególnych stadiach podziałowych (na początku i pod koniec mitozy są długie i cienkie, natomiast w stadiach pośrednich — grube i krótkie). Chromonema daje się rozciągnąć za pomocą mikromanipulatora. Przyjmuje ona wówczas postać długiej nici. Główną zawartość chromonemy stanowi znany nam już kwas dezoksyrybonukleinowy. Chromonema znajduje się w substancji podstawowej noszącej nazwę matrix, złożonej głównie z białek. Na przebiegu nici chromonemy występują odcinki barwiące się intensywniej niż pozostała część. Noszą one stąd nazwę chromomerów. W tym okresie, a więc w profazie, każdy chromosom składa się z dwóch bliźniaczych chromosomów — chromatyd. W każdej z chromatyd znajdują się po dwie chromonemy.