A A A

Do akcji włączają się nerki

Jak już wspomnieliśmy, nadmiar kwasu węglowego zostaje wydalony w płucach w postaci C02 i H20, i to nie tylko fen kwas, który jest rozpuszczony w surowicy, ale również i ten, który został związany z cząsteczkami białek. Mleczan sodu zaś ulega utlenieniu z uwolnieniem związanego z nim jonu Na+. Wspomnieliśmy jednak, że obok kwasu mlekowego, który może ulec spaleniu, w procesie przemiany materii powstają kwasy nieorganiczne nie podlegające utlenianiu, które muszą być wydalone z ustroju. W tym ostatnim procesie doniosłą rolę spełniają nerki. W przesączu kłębkowym obok wielu innych składników surowicy znajdzie się pewna ilość dwuwęglanu sodu i fosforanu sodu, a więc związków chroniących ustrój przed zakwaszeniem. Wydalenie ich, a ściślej mówiąc związanego z nimi jonu Na+, byłoby wysoce niekorzystne. W kanaliku krętym I rzędu następuje wybiórcza resorpcja dwuwęglanu sodu z równoczesnym wydalaniem kwasu węglowego. Proces ten zachodzi przy udziale enzymu zwanego anhydrazą węglanową, który katalizuje tworzenie się kwasu węglowego z dwutlenku węgla i wody powstających w przebiegu utleniania glikozy. Kwas ten zostaje wydalony z komórki do światła kanalika nerkowego, a na jego miejsce dla zachowania równowagi ciśnienia osmotycznego zostaje zresorbowany dwuwęglan. W przypadku nadmiaru jonów Na, jak to ma miejsce po spożyciu dużych ilości pokarmów roślinnych, opisany proces nie zachodzi i w ten sposób zostaje usunięty nadmiar jonów alkalicznych. Drugim mechanizmem, dzięki któremu nerki regulują ilość jonów Na", jest wydalanie w zależności od aktualnych potrzeb różnych ilości fosforanów wchodzących w skład drugiego poznanego systemu mode-atorowego. Źródłem fosforanów potrzebnych do wymienionych reakcji są komórki, które w przypadku nadmiaru kwasów rozkładają swoje składniki zawierające grupy fosforanowe, wiążące się w osoczu z jonami Na;. Procesowi temu towarzyszy dodatkowe uwalnianie alkalicznych jonów Kf, związanych dotychczas z resztami fosforanowymi w komórce. Proces ten jednak jest raczej niekorzystny, gdyż nadmiar jonów K+ uszkadza komórki, a między innymi i komórki mięśnia sercowego. Nerki dysponują jeszcze jednym mechanizmem pozwalającym na oszczędzanie jonów Na . W kanalikach bowiem II rzędu następuje rozkład glutaminy; w wyniku czego powstają grupy amonowe NH4+. Dostając się do światła kanalika, grupy te wypierają ze związków jon Na , w wyniku czego z moczem zostaje wydalony węglan amonu, a jon Na+ ulega resorpcji. Jak widzimy, na straży utrzymania stałego pH płynów ustrojowych stoi cała armia mechanizmów, wśród których niepoślednią rolę odgrywają nerki.