Bez przesady można powiedzieć, że nieomal w każdej sekundzie gdzieś na świecie krew ratuje ludzi czy to podczas zabiegów operacyjnych, czy też jako lek przywracający zdrowie. Po transfuzji zwiększa się odporność organizmu wobec wielu szkodliwych czynników. Wzrasta I produkcja substancji obronnych. Nie wszystkie jednak składniki potrzebne do prawidłowego krzepnięcia znajdują się we krwi konserwowanej. W przypadku hemofilii przetoczenie krwi okazuje się bardzo j skuteczne, ale wówczas stosuje się krew jak najświeższą, aby nie brakowało żadnych ciał niezbędnych do krzepnięcia. Jak stąd widać,! krew konserwowana ma mniejsze działanie przeciwkrwotoczne. Przetoczenie krwi pacjentowi to nie tylko uzupełnienie braków. Transfuzja jest bodźcem do uruchomienia krwi przechowywanej j w zbiornikach takich, jak wątroba i śledziona. Okazuje się, że jeżeli przetoczymy krew, nastąpi zwiększenie poziomu hemoglobiny i liczby krwinek czerwonych. Zmiany te są tak duże, że nie mogą być uwarunkowane ilością przetoczonych krwinek. W badaniach doświadczalnych przekonano się, że jest to rzeczywiście spowodowane uruchomieniem zapasów krwinek ze zbiorników krwi. W niektórych schorzeniach, np. niedokrwistości po zatruciach szkodliwymi związkami chemicznymi, dochodzi do upośledzenia czynności szpiku. Transfuzja w tych przypadkach nie tylko dostarcza krwinek, ale i pobudza do pracy szpik. Krew również przedłuża życie ludzi skazanych na śmierć z powodu chorób nowotworowych. Nowotwory złośliwe uważane są dzisiaj za chorobę społeczną. W schorzeniach nowotworowych nie nadających się do operacyjnego leczenia, lecz jedynie do naświetlania promieniami Roentgena lub radu, jako uboczne powikłanie stosowania energii promienistej powstaje niedokrwistość. Nie można podawać w takich przypadkach leków pobudzających szpik do produkcji krwinek, gdyż lek ten równocześnie działałby na komórki nowotworowe, przyspieszając ich rozplem. Jedynym ratunkiem dla takich chorych są przetoczenia krwi. Po transfuzjach stan ich ulega poprawie, czują się dobrze, przybierają nawet na wadze. W niektórych wypadkach przedłuża to życie nawet o kilka lat. Istnieją choroby krwi, gdzie zmiany dotyczą tylko niektórych jej składników. Na przykład może powstać zmniejszenie liczby krwinek, podczas gdy objętościowo krew nie wykazuje żadnych zmian, i odwrotnie. W wielu chorobach zaznacza się brak jakiegoś jednego składnika krwi. Zrodziła się więc myśl, że lepiej można wyzyskać krew, rozdzielając ją na poszczególne składniki i stosować je w różnych chorobach zależnie od potrzeb. Chorzy na serce, u których występuje także niedokrwistość, bardzo źle znoszą podawanie płynów, gdyż to dodatkowo obciąża krążenie. Stosując masę krwinkową wprowadzamy dużo krwinek w małej stosunkowo objętości. Małe dzieci chore na biegunkę tracą bardzo dużo płynów. Krew ich może wskutek tego zostać zagęszczona o około 50°/o; wystarczy wówczas wprowadzić samo osocze, aby doprowadzić skład krwi do normy. W podobnej sytuacji znajdują się ludzie poparzeni; krew ich jest bardzo zagęszczona wskutek gromadzenia się płynów w pęcherzach. W takim przypadku również wystarczy wprowadzić samo osocze, aby wyrównać straty. Płyn gromadzący się w pęcherzach przypomina je swoim składem. Osocze można suszyć w próżni w niskiej temperaturze. Otrzymuje się wówczas żółty proszek, który można przechowywać przez bardzo długi okres czasu, nawet przez wiele lat, i w dodatku w temperaturze pokojowej; poza tym do jego zalet należy łatwość transportu i używania. Aby suszone osocze nadawało się do przetaczania, wystarczy dolać do butelki odpowiednią ilość destylowanej wody. W niektórych chorobach nerek i wątroby zawartość białka we krwi maleje. Często powodem tego jest nadmierne wydalanie go z moczem. Głównie zmniejsza się zawartość albumin, gdyż mają najmniejszą czą- steczkę i najłatwiej przenikają przez ściany naczyń. Przechodzą one do płynów ustrojowych, gdzie jest wyższe ciśnienie cząsteczkowe. W ten sposób dochodzi do powstawania obrzęków i zagęszczenia krwi. W takich przypadkach najracjonalniej jest podać albuminy. Dzięki nowym metodom potrafimy oddzielić albuminy, globuliny i fibrynogen. Czyste albuminy są szeroko stosowane w chorobach, którym towa- rzyszy znaczny spadek białka we krwi. Po przetoczeniu albumin obrzę- ki znikają i stan pacjenta ulega poprawie. Z izolowanych globulin używamy w zasadzie tylko pewnego ich rodzaju — tzw. gamma globulin. Stosowanie gamma globulin ma bardzo duże znaczenie przede wszystkim w chorobach zakaźnych. Gamma globuliny zawierają substancje odpornościowe. W wielu przypadkach, gdy nie jest znany zarazek wywołujący schorzenie, samo podanie gamma globulin, które zawierają bogaty arsenał przeciwciał, wydatnie poprawia stan chorych. Z fibrynogenu, który jest białkiem zbudowanym z cząsteczek nitkowatego kształtu, otrzymuje się cenne materiały opatrunkowe — błony i gąbki włóknikowe. Gąbki stosuje się na krwawiące i sączące rany. Hamują one krwawienie, wchłaniają wydzieliny ran, są jednym z najmniej drażniących opatrunków. Błony włóknikowe są nieocenioną pomocą w chirurgii takich narządów jak rdzenia kręgowego i mózgu. Bez przesady można powiedzieć, że krew jest jednym z najbardziej cennych leków.