Krew płynie w różnych odcinkach ciała z różną prędkością. Względna prędkość jej przepływu zależy od wielkości przekroju naczyń oraz od objętości wyrzutowej serca. Krążenie krwi określają prędkość objętościowa, liniowa oraz czas krwiobiegu. Przez prędkość objętościową rozumiemy tę ilość płynu, która przepływa przez dany przekrój w jednostce czasu. Prędkość objętościowa u organizmów mających zamknięty układ krążenia jest wielkością stałą. Prędkość liniowa oznacza długość drogi, jaką przebywa słup krwi wzdłuż naczyń w ciągu jednostki czasu. Zmienia się ona w poszczególnych odcinkach przebiegu naczyń i jest odwrotnie proporcjonalna do ich przekroju poprzecznego. Prędkość liniowa krążenia jest mała w naczyniach dużych, wzrasta natomiast wraz ze zwężeniem się światła, np. szybkość przepływu w większych tętnicach psa wynosi 0,2 mm/sek, w kapilarach — 0,5 mm/sek. Prędkość liniowa przepływu krwi zależy również od fazy pracy serca. W okresie skurczu jest wyższa niż w rozkurczu. Czas krążenia oznacza okres potrzebny do przepłynięcia cząstki krwi przez cały układ krążenia. Fizjologowie posługują się różnymi metodami pozwalającymi obliczyć przepływ krwi całkowity lub przez badany narząd oraz czas krążenia. Jedną z lepszych metod jest zastosowanie izotopów. Do żyły przedramienia wprowadza się izotop promieniotwórczy jakiegoś pierwiastka i oblicza się czas, jaki upłynął do pojawienia się tej substancji w prawym przedsionku i w tętnicy drugiego przedramienia, co z kolei wykrywa się za pomocą przyrządów do mierzenia promieniowania, np. liczników Geigera-Mtillera. U człowieka czas całkowitego obiegu krwi pomiędzy żyłami obu ramion wynosi średnio 21 sek, a obiegu płucnego — 10,6 sek. Krew porusza się w określonym kierunku w systemie rurek o coraz mniejszej średnicy. Serce wpompowuje krew do naczyń pod pewnym ciśnieniem. Strumień krwi w miarę oddalania się od serca płynie wskutek wzrastającego tarcia pod coraz to mniejszym ciśnieniem. Przez tarcie rozumiemy przyleganie do ścianek naczynia cząsteczek cieczy przepływającej oraz tarcie pomiędzy cząsteczkami cieczy, której lepkość jest bardzo duża (5 razy większa od wody). Tarcie o ścianki wzrasta wskutek ciągłego rozgałęziania się naczyń i tworzenia się sieci kapilarnej, gdyż powiększa się powierzchnia ścian naczyniowych. Obliczono np., że suma obwodów kapilarów tętnicy krezkowej jest 170 000 razy większa od obwodu wspomnianej tętnicy. Przykładem spadku ciśnienia w miarę oddalania się od serca mogą być wielkości ciśnienia w różnych odcinkach układu krążenia u człowieka: lewa komora 150 mm Hg, tętnica ramieniowa 85—90 mm Hg, kapilary 50 mm Hg, drobne żyły 4—7 mm Hg. W niektórych żyłach dużych ciśnienie krwi może osiągnąć wartości odpowiadające ciśnieniu atmosferycznemu. Niekiedy nawet w czasie głębokich oddechów wskutek rozszerzania się klatki piersiowej i zawartych w niej narządów, w tym niektórych odcinków układu krążenia, może ciśnienie krwi spaść poniżej ciśnienia atmosferycznego. Mówimy wówczas o wytworzeniu się ujemnego ciśnienia żylnego. Ciśnienie krwi zależy od rozmiarów serca, od stopnia rozwoju naczyń oraz od lepkości krwi. Ciśnienie tętnicze krwi jest różne u różnych zwierząt i być moi zależy od wielkości danego zwierzęcia. Ciśnienie tętnicze szczura jest nieco wyższe niż u człowieka. Ciśnienie krwi u ptaków jest wyższe niż u ssaków, a ciśnienie u zmiennocieplnych płazów i gadów jest o okolo 1Hz niższe. Zaobserwowano, że krew w rurce połączonej z tętnicą nie utrzymuj się na stałym poziomie, lecz ulega pewnym wahaniom, to opada, I znów się podnosi. Szczytowe wzniesienie się krwi wyraża maksymalne ciśnienie, odpowiadające skurczowi komory. Najniższe obniżenie się obrazuje wielkość ciśnienia odpowiadającego rozkurczowi komór. Ról nice pomiędzy ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym nazywa™ ciśnieniem tętna. Prawidłowość ciśnienia krwi zależy od czynników, przede wszystkim od tłoczącego działania serca. W czasie skurczu komór serce wtłacza do tętnic pewną ilość krwi. Im wi krwi wyrzuca serce, tym większe jest wypełnienie naczyń — zwięka się ciśnienie krwi. W przypadku utraty krwi, np. po zabiegach chirurgicznych lub wskutek jakiegoś wypadku, ciśnienie krwi raptowni spada. Zmiana częstości skurczów serca też może być decydującym czyj nikiem zmiany ciśnienia tętniczego krwi. Rozszerzenie naczyń powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krf Skurcz naczyń daje efekt przeciwny. Reakcje naczyniowe są głó' zależne od układu nerwowego. W obrębie samych ścian naczyń i kryto nerwy powodujące skurcz mięśni albo też rozszerzenie świal Już w 1852 r. francuski fizjolog C. Bernard zaobserwował, że podraża nie nerwów współczulnych wywołuje skurcz naczyń. Poza tym ciśnienie zmienia się z wiekiem osobnika. U noworodka ciśnienie tętnicze krwi wynosi zaledwie 20—60 mm Hg. Szybko jedzenie wzrasta i już z końcem pierwszego miesiąca wynosi 80 mm Hg. tego czasu rozpoczyna się stały, powolny wzrost trwający do 12 xi życia, kiedy osiąga wartość 105 mm Hg. Z początkiem okresu pokr tania obserwuje się znowu szybszy wzrost ciśnienia, który trwa aż końca życia, przy czym uważamy, że u człowieka zdrowego w w« lat 60 ciśnienie nie powinno przekraczać 140 mm Hg. Zachodzi 1 wątpliwa współzależność pomiędzy wysokością ciśnienia, a ciężar ciała i jego budową. U osób otyłych ciśnienie jest większe niż u szczupłych. Tak samo ludzie mający szeroką klatkę piersiową mają ciśnienie wyższe. Również stany czynnościowe mają duży wpływ na Ą kość ciśnienia. Pod wpływem trawienia ciśnienie skurczowe ulega zwiększeniu, co trwa przypuszczalnie około 1 godziny. Czynniki emocjonalne, jak gniew, strach i radość podwyższają ciśnienie tętnicze krwi. Podczas snu ciśnienie ulega obniżeniu. Bardzo duży wpływ na ciśnienie tętnicze krwi ma wysiłek fizyczny. Największy wzrost obserwuje się w momencie przystąpienia do pracy, Potem w trakcie wykonywania jej utrzymuje się zazwyczaj na jednakowym poziomie. Po zakończeniu pracy szybko wraca do stanu wyjściowego. Pozycja ciała, w jakiej znajduje się człowiek, ma także znaczenie. Większą wartość ciśnienia stwierdza się gdy człowiek stoi, niż gdy leży lub siedzi. Zjawisko to występuje niezależnie od tego, czy zmiany pozycji ciała wykonuje się czynnie czy biernie. Ciśnienie krwi może zmienić się także pod wpływem temperatury otoczenia oraz w zależności od wysokości nad poziomem morza.