A A A

Jak się łworzą plemniki

Budowa Jadra: Męskie narządy rozrodcze składają się u człowieka z dwóch jąder, męskich dróg płciowych wyprowadzających, do których zalicza się najądrza i nasieniowody, oraz z narządu kopulacyjnego. Jądra są umieszczone jakby na zewnątrz organizmu, poza jamą brzuszną, w worku skórnym zwanym moszną. W rozwoju zarodka jądra wykształcają się w jamie brzusznej, lecz na krótko przed urodzeniem zstępują do moszny. W mosznie panuje temperatura znacznie niższa niż w jamie brzusznej, co jak wykazały liczne obserwacje i badania, jest konieczne do normalnego wytwarzania się plemników. Osobniki, u których wskutek pewnych zaburzeń w czasie rozwoju zarodkowego jądra zostały zatrzymane w jamie brzusznej (wnętrostwo), w ogóle nie wytwarzają plemników. Jądro jest tworem kształtu elipsoidalnego, długości 4 — 4,5 cm i szerokości 2 — 3,5 cm; od zewnątrz otacza je cienka, włóknista błona biaława, od której promieniście wnikają do środka przegrody z tkanki łącznej, dzieląc miąższ na około 300 zrazików. Zraziki mają kształt stożków, wierzchołkami zwróconych do środka. Kanaliki te nazwano kanalikami krętymi lub kanalikami nasieniotwórczymi, ponieważ w nich powstają plemniki. Ścianę kanalika tworzy cieniutka błona podstawowa, na której od wewnątrz rozmieszczone są charakterystyczne komórki, zwane komórkami Serto-liego. Każda taka komórka jakby płaską stopą przylega do błony podstawowej, a do środka kanalika wysuwa pęk wypustek cytoplazma-tycznych w formie pióropusza. Błona podstawowa i komórki Sertoliego stanowią somatyczne rusztowanie, w którym tkwią komórki rozrodcze, ułożone kilkoma warstwami pomiędzy komórkami Sertoliego. Tuż przy błonie podstawowej leżą komórki macierzyste plemników, zwane spermatogoniami. W następnych warstwach ku środkowi kanalika znajdują się komórki rozrodcze w różnych stadiach przekształcania się ze spermatogonii w plemniki. W samym środku kanalika gromadzą się już dojrzałe plemniki. W zraziku jądra pomiędzy kanalikami nasieniotwórczymi znajdują się liczne naczynia krwionośne i rozmieszczone pojedynczo lub grupkami charakterystyczne komórki, zwane komórkami Leydiga lub gruczołem śródmiąższowym jądra. Wydzielają one hormon płciowy męski — testosteron. Kanaliki nasieniotwórcze każdego zrazika łączą się razem w krótki kanalik prosty; jest to już początek męskich dróg wyprowadzających. Kanaliki proste wszystkich zrazików otwierają się z kolei do sieci kanalików, zwanej siecią jądra. Sieć wraz z kanalikami prostymi tworzy tzw. śródjądrze. Sieć jądra łączy się bezpośrednio z kanalikami wyprowadzającymi najądrza. Najądrze, o kształcie grubego paska rozszerzonego na jednym końcu, leży bezpośrednio na jądrze, tworząc wygięty łuk. Jest ono zbudowane w przedniej, poszerzonej części z silnie poskręcanych kanalików wyprowadzających, a w części środkowej i tylnej z też silnie poskręcanego przewodu najądrza. Światło kanalików wyprowadzających jak i przewodu najądrza wysłane jest nabłonkiem z migawkami, które ułatwiają przesuwanie się plemników.