Czyli stwardnienie naczyń, zwane powszechnie sklerozą, rozwija si w dużych i średnich tętnicach, a przede wszystkim w aorcie, naczynia* serca, mózgu, nerek i kończyn. Schorzenie to polega na tworzeniu si w błonie wewnętrznej tętnic żółtych poduszeczkowatych stwardnienie które powiększają się wraz z upływem lat. W miejscach tych dochód do zwyrodnienia włókien sprężystych, przez co naczynia tracą swoja elastyczność. Zwyrodniałe włókna mogą ulegać rozpadowi, tworzy si więc w tym miejscu ubytek, który stopniowo wypełnia tkanka łączna i odkładające się sole wapnia. Tak zmienione naczynia stają się sztucznymi rurowatymi tworami o chropowatej powierzchni wewnętrznej. Stwarza to możliwości powstawania przyściennych skrzepów krwi, k re zmniejszają światło naczynia, a nawet niekiedy zamykają je całkowicie. W konsekwencji stan taki doprowadzić może do zwyrodnień' narządu na skutek jego niedokrwienia. Miażdżyca tętnic mózgu można dawać zanik czynności umysłowych, a w daleko zaawansowanym stanie nawet niedowłady. Zmiany miażdżycowe w tętnicach kończyn mogą doprowadzić do zaburzeń w chodzeniu, a miażdżyca tętnic wieńcowych serca powoduje objawy dusznicy bolesnej lub może doprowadzić do zawału serca. Do niedawna uważano, że miażdżyca jest następstwem procesu starzenia się ustroju. Liczne badania sekcyjne wykazują, że zaawansowaną miażdżycę stwierdza się u osób zmarłych w młodym wieku i, na odwrót, w niektórych przypadkach nie wykryto miażdżycy u osobników zmarłych w podeszłym wieku. Na podstawie tych obserwacji wyciągnięto wniosek, że tworzenie się zmian miażdżycowych jest uzależnione nie tylko od procesu starzenia się ale i od innych czynników. Wykazano, że częstość występowania miażdżcy jest odmienna w różnych krajach. W obrębie tego samego społeczeństwa występuje częściej u ludności miejskiej niż wiejskiej. Częściej ponadto jest spotykana u osób pełniących odpowiedzialne denerwujące funkcje niż u ludzi mających spokojny tryb pracy. U kobiet miażdżyca występuje rzadziej niż u mężczyzn. Analizując powyższe spostrzeżenia wykazano, że częstość występowania miażdżycy u różnych narodów łączy się ze sposobem ich odżywiania. Okazało się, że im większe było spożycie tłuszczów zwierzęcych, tym częściej występowała miażdżyca i u tych ludzi stwierdzano zawsze wyższy poziom cholesterolu we krwi. Stąd znacznie rzadsze występowanie miażdżycy w Chinach, Japonii i Afryce, gdyż pokarmy spożywane w tych krajach zawierają około 10% tłuszczow. Natomiast w Stanach Zjednoczonych, Finlandii i Danii pożywienie zawiera około 40%) tłuszczów, toteż i występowanie miażdżycy jest tam kilkakrotnie większe. W okresie wojny, kiedy większość ludzi była wyniszczona i niedożywiona, zmniejszyła się liczba przypadków miażdżycy. Wiadomo powszechnie, że ludzie otyli zapadają na nią częściej niż ludzie szczupli. W niektórych schorzeniach występuje podniesienie poziomu cholesterolu w surowicy krwi; powoduje to wcześniejsze powstawanie miażdżycy. Starano się także ustalić, czy wysiłek fizyczny ma jakiś wpływ na to schorzenie. Do badań tych skłoniły autorów twierdzenia, że miażdżyca szerzy się coraz bardziej, że rozwija się w związku z mechanizacją i postępem technicznym życia codziennego. Wpływu tego nie udało się potwierdzić. Wielokrotne obserwacje i liczne badania naukowe wykazały, że przyczyną powstawania zmian miażdżycowych w tętnicach jest odkładanie się w ich błonie wewnętrznej substancji składającej się z białka i ciał tłuszczowatych zawierających cholesterol. Zauważono również, że miażdżyca tym szybciej się rozwija, im wyższy jest poziom cholesterolu we krwi. Drugim czynnikiem odgrywającym doniosłą rolę w tworzeniu si zmian miażdżycowych jest ciśnienie tętnicze krwi. Wniosek ten opart na fakcie, iż tętnice o wyższym ciśnieniu (serce, mózg, nerki, aort częściej są objęte miażdżycą. Prace wymagające stałego napięcia nerwowego, zdaniem wielu badaczy, są czynnikiem usposabiającym do tworzenia się zmian miażdżycowych, ponieważ stan taki powoduje wzrost ciśnienia tętniczego. Niekorzystny wpływ na stan naczyń ma również palenie papierosów Wykazano bowiem, że nikotyna wywołuje skurcz drobnych naczyń, c w efekcie podnosi ciśnienie i w ten sposób przyspiesza tworzenie a zmian miażdżycowych. Dla zapobiegania występowaniu miażdżycy zaleca się ograniczeni spożywania tłuszczów zwierzęcych zawierających dużo cholesterol Do takich pokarmów zalicza się smalec, słoninę, masło, nerki, watro' jaja. Oleje roślinne nie są szkodliwe, a nawet hamują rozwój miazdżycy.