A A A

Pod maską samochodu

Przyjrzyjmy się teraz budowie naszych silników pod mikroskopem. Z powodu braku miejsca zajmijmy się jedynie budową mikroskopową mięśni szkieletowych. Jak już wspominaliśmy, włókna, czyli komórki tych mięśni, są bardzo długie w porównaniu z ich grubością oraz wymiarami innych komórek. Pojedyncze jądro nie wystarcza dla ilości cytoplazmy znajdującej się w takim włóknie, toteż w komórkach mięśni szkieletowych występują liczne jądra, których większość mieści się na obwodzie komórki, tuż pod błoną komórkową. Strukturami, od których uzależniony jest skurcz komórki, są miofibrylle, czyli włókienka kurczliwe. Te organella komórek mięśniowych — jak gdyby niteczki ułożone w charakterystyczne pęczki — przebiegają przez całą długość włókna. Pojedyncze włókienka kurczliwe wykazują obecność poprzecznych prążków, które nadają charakterystyczny wygląd mięśniom szkieletowym. Praca mięśnia pozostaje w związku z wieloma zjawiskami. Interesujący jest zarówno sposób, w jaki komórka mięśniowa zostaje pobudzona przez bodziec dochodzący za pośrednictwem nerwów, jak też i przenoszenie się tego bodźca od powierzchni komórki do elementów kurczliwych. Równie ciekawe jest zjawisko samego skurczu włókienek oraz sposób wykorzystania energii podczas tego skurczu. Niepodobna w niniejszym ujęciu przedstawić chociaż pobieżnie większości wspomnianych zjawisk, tym bardziej że nie są one jeszcze całkowicie wyjaśnione. Istnieje na ten temat wiele, częstokroć rozbieżnych poglądów. Niestety, żaden z nich nie jest poparty taką ilością dowodów, by można go było uważać za ostateczny. Przyjrzyjmy się jednak jednej z najciekawszych i najmłodszych hipotez usiłujących przedstawić mechanizm skurczu mięśnia. Twórcą jej jest wspominany już Albert Szent- Gyórgyi, uczony pochodzenia węgierskiego pracujący w USA. Hipoteza ta usiłuje przedstawić zagadnienie związane z procesem życia już nie na poziomie cząsteczek chemicznych, lecz atomów i części atomów, nic więc dziwnego, że zyskuje coraz więcej zwolenników. Ponieważ ten kierunek badań stanowi niewątpliwie początek nowej ery w naukach biologicznych, poświęcimy mu nieco uwagi.