Jakie czynniki wyzwalają poród, dokładnie nie wiemy. Na krótko przed porodem ustaje wytwarzanie się progesteronu w łożysku, co z kolei powoduje uwolnienie w przysadce mózgowej hormonu oksytocyny hamowanego do tej pory przez progesteron. Oksytocyna pobudza do skurczów warstwę mięśniową macicy. Poród rozpoczyna się od rytmicznych, regularnych skurczów mię-niówki macicy. Skurcze te, początkowo słabe, stają się coraz mocniejsze, powodując u rodzącej kobiety silne bóle porodowe. Skurcze są silniejsze w okolicy dna i trzonu macicy, w okolicy szyjki macicznej natomiast następuje rozluźnienie mięśniówki. Łożysko wytwarza się najczęściej w górnej części macicy, toteż cienka część pęcherza płodowego, zbudowana z owodni i gładkiej kosmówki otoczonej cienką warstwą doczesnej pokrywowej, znajduje się od strony szyjki macicznej. Wskutek skurczów mięśniówki macicy wody płodowe zostają zepchnięte do cienkiej części pęcherza płodowego, która wtedy przesuwa się do światła szyjki macicznej. Coraz bardziej wypełniająca się wodami płodowymi cienka część pęcherza rozpycha światło szyjki macicznej, aż staje się ono tak szerokie, że płód może się przez nie przesunąć. Wskutek wzmożonych skurczów macicy błony płodowe ulegają rozerwaniu, uwalniając płód, a wody płodowe wylewają się na zewnątrz, odgrywając niejako rolę smaru wewnątrz kanału szyjki. Coraz silniejsze skurcze macicy, wspomagane skurczami mięśni brzucha, przepychają płód przez szyjkę maciczną. Przejście płodu przez szyjkę maciczną odbywa się powoli, natomiast przejście przez pochwę na zewnątrz jest szybkie, gdyż światło jej rozszerza się bardzo szybko. Prawidłowo położony płód ma głowę skierowaną ku ujściu. Inne ułożenie płodu przy porodzie powoduje komplikacje. Niekiedy, bardzo rzadko, błony płodowe nie pękają na początku porodu i płód wysuwa się na zewnątrz razem z nimi, tak że trzeba go dopiero uwolnić. Mówi się wtedy, że dziecko urodziło się ,,w czepku". Mimo pęknięcia błon płodowych płód pozostaje w dalszym ciągu połączony przez sznur pępkowy z łożyskiem, a więc i z matką. Dopiero po porodzie odcina się pępowinę i oddziela noworodka od matki. Od tego momentu nowo narodzone dziecko zaczyna samodzielne życie. Opóźnienie w wydaleniu łożyska oraz połączenie płodu z łożyskiem w czasie rodzenia i jeszcze przez jakiś czas po urodzeniu ma bardzo ważne znaczenie dla noworodka. W trakcie samego porodu, który trwa parę godzin, płód nie oddycha jeszcze samodzielnie, tlen musi być mu dostarczony z krwią płynącą z łożyska. Zaraz po urodzeniu zaciskają się tętnice pępkowe, przez co krew nie może odpływać z noworodka. W pewien czas potem dopiero następuje zaciśnięcie się żyły pępkowej. Zanim to nastąpi, jeżeli pępowina nie została natychmiast przecięta, znaczna ilość krwi z łożyska wpływa do noworodka. Oblicza się, że w pierwszej minucie po porodzie wpływa około 50 cm krwi, potem stopniowo coraz mniej. Łożysko odrywa się od ściany macicy wraz z doczesną ścienną, przy czym miejsce oderwania jest przygotowywane wcześniej, w ostatnich dniach ciąży. Na granicy bowiem między doczesną a częścią podstawową błony śluzowej zachodzi wtedy bardzo wyraźna degeneracja błony śluzowej (degeneracja komórek, stłuszczenie, zmiany w substancji podstawowej itp.). Oderwanie się doczesnej od ściany macicy pociąga za sobą rozerwanie bardzo tu obfitych naczyń krwionośnych, doprowadzających krew do łożyska, i krwotok. Jednak jest on zaskakująco mały w stosunku do powierzchni, na jakiej zachodzi odrywanie się łożyska. Dalsze skurcze macicy powodują zaciskanie się ścian naczyń i zahamowanie krwotoku. Równocześnie tworzą się skrzepy zamykające rozerwane naczynia. W okresie połogu na miejsce doczesnej zniszczonej i oderwanej narasta nowa doczesna. Jest to takie samo odnawianie się błony śluzowej macicy jak w okresie pomiesiączkowym, lecz ze względu na znacznie większe zniszczenie i ubytek błony śluzowej trwa ono dłużej, normalnie około 6 tygodni. W okresie połogu wracają do stanu normalnego wszystkie narządy matki, które w okresie ciąży musiały nieco zmienić mechanizm działania i przystosować się do warunków, do jakich zmuszała je ciąża. Po okresie połogu jajniki zaczynają normalnie funkcjonować, mimo że jeśli matka karmi, miesiączka na ogół nie występuje. Karmienie dziecka bowiem wstrzymuje miesiączkowanie, lecz nie wstrzymuje owulacji, kobieta mimo braku miesiączkowania może w tym okresie zajść w ciążę.