Już u dżdżownicy stwierdziliśmy pewien, chociaż pośredni związek układu wydalniczego z układem naczyniowym. Krew bowiem zbierała produkty przemiany materii tkanek, a następnie za pośrednictwem ekstretoforów były one wydalane przez kanaliki metanefridialne. Ten związek jest jeszcze bardziej wyraźny u mięczaków. Jak wykazały badania zoologów, pierścienice, do których należy dżdżownica, miały wspólnego przodka z mięczakami, ale dalszy rozwój obu grup zwierząt poszedł w odmiennych kierunkach; o ile bowiem pierścienice przystosowały się do aktywnego trybu życia, o tyle mięczaki rozpoczęły wieść życie bardziej osiadłe. W tych nowych warunkach segmentacja ciała zanikła, co pociągnęło za sobą zmianę budowy układu wydalniczego, ściśle z nią związanej, jak to widzieliśmy u dżdżownicy. Miejsce wielu mętanefridiów zajmuje narząd o zwartej budowie, zwany nerką, w którym jednak możemy doszukać się śladów przekształconego metanefridium. Jeżeli za obiekt naszych obserwacji weźmiemy poszukiwanego przez francuskich smakoszów ślimaka winniczka, to zobaczymy, że jego układ wydalniczy stanowi nerka położona w centralnej części ciała. Taki jednak zwarty narząd nie byłby w stanie objąć swym działaniem całego ciała, gdyby luki, jaka powstała między narządem wydalniczym a resztą organizmu, nie wypełnił układ naczyniowy. Do miąższu bowiem nerki wnikają liczne fałdy, w których przebiegają naczynia krwionośne. Ściany tych naczyń sąsiadują ze ściankami kanalików nerkowych, dzięki czemu przenikanie wody i substancji wydalanych przez nerkę odbywa się na znacznej powierzchni. Pomocniczą czynność wydalniczą u ślimaka spełnia zgrupowanie poznanych u płazińców nefrocytów, które gromadzą stałe produkty przemiany materii. To zgrupowanie nosi nazwę gruczołu hipermedialnego. W naszych rozważaniach pominiemy budowę układu wydalniczego stawonogów, gdyż w procesie ewolucji uległa ona tak daleko idącym przekształceniom, iż dla kogoś mało wprawnego doszukanie się analogii między nim a proto- lub metanefridiami jest dość trudne.