Znane są różne substancje chemiczne, które powodują powstawanie anomalii i potworności. Przykładem może tu być sławna historia środka uspokajającego — talidomidu, zakończona procesem w Liege w 1962 r. Przed sądem stanęła tam matka dziecka-potwora oraz lekarz, oskarżeni o zabójstwo przez celowe podanie dziecku śmiertelnej dawki środka nasennego. To dziecko, jak i dzieci innych kobiet, które w czasie ciąży zażywały talidomid, urodziło się bez rąk i nóg. W samej NRF urodziło się około 10 000 takich dzieci. Tragiczne w skutkach działanie talidomidu zostało stosunkowo szybko zaobserwowane, gdyż zmiany spowodowane działaniem tego leku dotyczyły rąk i nóg, a więc od razu rzucały się w oczy. Na pewno jednak istnieje więcej substancji powodujących zaburzenia rozwojowe (teratogennych), lecz jeśli nie pociągają za sobą tak dużych zmian lub też wady powstają w narządach wewnętrznych czy ujawniają się dopiero w dzieciństwie i okresie pokwitania, trudno wtedy je powiązać z działaniem jakiegoś leku. W czasach eksplozji nuklearnych trzeba także wziąć pod uwagę możliwość wpływu promieniowania jonizującego na rozwój zarodków człowieka. Jak duży jest ten wpływ, trudno w tej chwili dokładnie określić. Można jednak się obawiać, że pod wpływem promieniowania jonizującego mogą powstawać poważne zaburzenia normalnego rozwoju, badania bowiem i doświadczenia przeprowadzane na różnego rodzaju zwierzętach wykazują, że szkodliwość działania tych promieni na zarodki jest ogromna. Co więcej, działają one szkodliwie nie tylko na rozwijający się zarodek, ale jeszcze wcześniej, przed zapłodnieniem, mogą uszkadzać komórki rozrodcze, co też pociąga za sobą powstawanie anomalii rozwojowych. Jeżeli jaja zwierząt zostały napromieniowane przed zapłodnieniem, zarodki umierają przed implantacją lub też bezpośrednio po implantacji. Zarodki naświetlone w okresie przed zagnieżdżeniem się rozwijają się normalnie do momentu porodu i dopiero wtedy umierają. Naświetlenie w okresie organogenezy powoduje duże anomalie poszczególnych narządów. Naświetlenie zarodków w późniejszym okresie ciąży nie jest już dla nich tak szkodliwe, w miarę bowiem posuwania się rozwoju zmniejsza się wrażliwość na działanie promieni jonizujących. Z przytoczonych tu przykładów widać, że czynniki wywołujące wady rozwojowe są bardzo liczne, a wielu z nich jeszcze nie znamy. Na tym kończymy wiadomości o rozwoju zarodkowym człowieka. Staraliśmy się pokazać, jak dalece jest to proces skomplikowany i co o nim wiemy — jak dużo i mało zarazem. Wiele niejasnych i niezrozumiałych procesów rozwojowych zostało już wyjaśnionych, lecz mimo niewątpliwie ogromnego postępu nauk biologicznych i medycznych i naszej ogólnej wiedzy, niewiele możemy powiedzieć o istocie zjawisk biologicznych. Każde bowiem nowe odkrycie, każda nowa metoda stawia nowe problemy, stawia nas wobec nowych zagadek.