A A A

Wielokierunkowe działanie

Oprócz hormonu wzrostowego przednia część przysadki mózgowej produkuje czynne substancje, które wpływają na aktywność poszczególnych narządów dokrewnych, mianowicie: hormon adrenokor-tykotropowy (międzynarodowy skrót ACTH), działający na wydzielanie kory nadnerczy, gonadotropiny , regulujące czynność gonad, laktotropinę (LTH) — hormon kierujący u kobiet po porodzie laktacją (wydzielanie mleka), hormon tyreotropowy, wpływający wybitnie na wytwarzanie tyroksyny. Przysadka mózgowa wpływa także na czynność dokrewną trzustki i reguluje liczne przemiany ustrojowe. O tym, że część nerwowa przysadki mózgowej również wydziela hormony, wiedziano od dawna, ale ustalono budowę chemiczną tych hormonów i po raz pierwszy z powodzeniem dokonano syntezy czynnych związków. Jednym z hormonów części nerwowej przysadki jest oksytocyna. Wywiera ona działanie przede wszystkim na narządy rozrodcze. Rola oksytocyny staje się szczególnie doniosła w okresie porodu. Hormon ten pobudza mięsień macicy do regularnych skurczów, jak również wpływa na wydzielanie mleka po porodzie. Drugim hormonem tej części przysadki mózgowej jest w a z o p r e-s y n a. Czuwa ona między innymi nad utrzymaniem prawidłowego napięcia naczyń krwionośnych, działa na mięśnie pęcherzyka żółciowego, moczowodów oraz pobudza ruchy robaczkowe jelit. Do niedawna jeszcze uważano, iż przysadka mózgowa produkuje trzeci hormon — adiuretynę — decydującą o ilości wydzielanego moczu. Najnowsze badania dowiodły, iż hormon adiuretyczny jest identyczny z wazopresyną. Należy więc przyjąć, iż wazopresyna spełnia w ustroju dwie czynności: jedną z nich jest wpływ na mięśnie naczyń krwionośnych i niektórych innych narządów, drugą zaś regulowanie ilości wydalanego moczu. W przypadku braku albo niedostatecznej ilości tego hormonu dochodzi do powstania stanu zwanego moczówką. Objawem jest w tym przypadku nadmierne wydalanie moczu, którego ilość w ciągu doby może dochodzić nawet do 20 1. Towarzyszy temu wzmożone pragnienie. Jest ono tak nieodparte, że były wypadki picia przez chorych własnego moczu w braku innych płynów. Wszystkie zaburzenia czynności przysadki bez względu na wywołujące przyczyny dają w efekcie wzmożoną lub osłabioną produkcję hormonów, co z kolei pociąga za sobą zaburzenia czynności innych narządów.