A A A

Nieco o komórkach i ich podziale

Podstawowym elementem budowy organizmu człowieka i zwierząt jest, jak wiemy, komórka — grudka żywej substancji odznaczająca się własnym życiem, podporządkowanym ogólnym potrzebom organizmu. Ze względu na odrębne funkcje i sposób rozmnażania się można wyróżnić dwa typy komórek w organizmie. Komórki somatyczne — cielesne, i komórki rozrodcze — płciowe. Komórki somatyczne pełnią wielorakie funkcje, służące przemianie materii i wszystkiemu temu, co nazywamy szerokim terminem życia danego osobnika. Wszystkie narządy zbudowane są z komórek somatycznych. W porównaniu do tej olbrzymiej liczby komórek somatycznych komórki drugiego typu — rozrodcze — stanowią liczbę znikomą. Funkcją ich jest przekazywanie życia na dalsze pokolenia, wytwarzanie nowych osobników. Linie komórek somatycznych kończą swój żywot wraz ze śmiercią organizmu, komórki rozrodcze przez wytworzenie nowego osobnika tworzą linię ciągłą przez pokolenia. Między komórkami somatycznymi i rozrodczymi zachodzi kilka zasadniczych różnic, mimo iż ogólną budowę mają właściwie jednakową. Komórki somatyczne wchodzące w skład poszczególnych narządów czy układów są przystosowane, jakby wyspecjalizowane w kierunku pełnienia odpowiedniej czynności. Komórki nerwowe np. mają długie wypustki umożliwiające im przenoszenie bodźców nerwowych z centralnego układu nerwowego do narządów i na odwrót; komórki gruczołowe specjalizują się w wytwarzaniu wydzielin, komórki mięśniowe mają zdolność kurczenia się itd. Wyspecjalizowanie pociąga zmiany w ogólnej formie, kształcie komórki, w składzie cytoplazmy, w budowie i rozmieszczeniu organellów. Wyspecjalizowanie takie nazywa się zróżnicowaniem się komórek. Następuje ono, jak zobaczymy w dalszych opisach rozwoju zarodka, stopniowo, począwszy od niewyspecjalizowanych komórek, jakie obserwuje się w pierwszych stadiach rozwoju zarodka, i najczęściej jest nieodwracalne.