A A A

Hormony płciowe męskie

Prawidłowa czynność gruczołów płciowych jest możliwa tylko w okresie dojrzałości. U wielu gatunków dzikich zwierząt aktywność ich ogranicza się tylko do krótkich okresów rui. W tym czasie jądra ulegają powiększeniu i występuje popęd płciowy. U ludzi okres czynności hormonalnej trwa od momentu pokwitania do 50, a nawet do 60 roku życia. W okresie dojrzałości płciowej jądra wytwarzają hormony zwane androgenami. Jednym z pierwszych hormonów uzyskanych w postaci krystalicznej był androsten. Później wyosobniono i inne androgeny, z których najsilniejsze działanie wykazał testosteron. Uznano go za właściwy hormon jądra. Obecnie otrzymuje się ten związek w drodze syntetycznej. Testosteron oraz inne androgeny są produktem wspomnianego gruczołu śródmiąższowego jądra. Można to potwierdzić doświadczalnie, jeśli bowiem zniszczymy kanaliki nasienne w jądrze jakiegoś zwierzęcia z pozostawieniem otaczającej je tkanki, czynność hormonalna gruczołów płciowych zostanie zachowana. Hormony płciowe męskie powodują prawidłowy rozwój jąder, a także wywierają znaczny wpływ na budowę ciała, rozmieszczenie tkanki tłuszczowej, rozwój mięśni, głos, typ owłosienia, strukturę psychiczną oraz na popęd płciowy. Androgeny sprzyjają także wytwarzaniu plemników. Podawanie androgenów powoduje intensywniejszą przemianę materii oraz zatrzymywanie w organizmie wody i sodu. Daje to w efekcie zwiększenie wagi ciała. Istnieje wyraźne współdziałanie pomiędzy czynnością jądra i innych gruczołów wydzielania wewnętrznego, np. przysadki mózgowej. Aczkolwiek nie znamy dokładnie chemicznej budowy hormonów gonadotropowych, wiadomo, że FSH czuwa nad prawidłową funkcją kanalików nasiennych, w których następuje wytwarzanie i dojrzewanie plemników, LH zaś pobudza komórki śródmiąższowe Leydiga do wytwarzania hormonów, natomiast mechanizm działania na jądro trzeciego hormonu gonadotropowego — prolaktyny — nie jest dokładnie poznane. Hormony męskie wpływają na czynność wydzielniczą tarczycy. Pod wpływem hormonów płciowych zwiększa się waga gruczołu tarczowego. Usunięcie tarczycy prowadzi do zaniku narządów płciowych albo ich niedorozwoju. O związku nadnerczy z gruczołami płciowymi świadczy zanik jąder u zwierząt z usuniętymi nadnerczami. Niektórzy badacze uważają korę nadnerczy za nadrzędny gruczoł płciowy. Oprócz innych gruczołów wydzielania wewnętrznego na czynność hormonalną jądra ma także bardzo duży wpływ ośrodkowy układ nerwowy. Czynność hormonalna męskich gruczołów płciowych utrzymuje się dłużej niż gruczołów żeńskich. Niekiedy produkcja androgenów jest jeszcze bardzo wysoka w 70 roku życia. Przekwitanie u mężczyzn, podobnie jak u kobiet, odbija się na ich psychice i samopoczuciu. W okresie przejściowym mężczyźni są przygnębieni, odczuwają ciągły niepokój psychiczny, występuje utrata zdolności do skupiania się, duża pobudliwość, chwiejność, ogólne wyczerpanie, niemoc płciowa, zaburzenia w zakresie narządu krążenia w postaci uderzeń krwi do głowy, potów. Okres ten jest bardzo przykrym momentem w życiu zarówno kobiety, jak i mężczyzny.