Czas wreszcie omówić szczegółowo narządy, których rolę pokrótce pokazaliśmy. Zarówno jajnik, jak i jądro powstają w rozwoju embrionalnym z jednego wspólnego zawiązka. Cechy męskie lub żeńskie ujawniają swój charakter dopiero u zarodka 13—14-tygodniowego. We wcześniejszych okresach nie można zidentyfikować płci. U noworodka narządy płciowe są już wykształcone, a wraz z wiekiem postępuje dalszy ich rozwój trwający do pokwitania. Jajnik jest to parzysty narząd znajdujący się w obrębie jamy brzusznej. U dorosłej kobiety można by go porównać pod względem wielkości i kształtu do migdała lub do małej śliwki. Otacza go i ochrania torebka złożona z włókien tkanki łącznej. Jajnik jest bogato ukrwiony, co zapewnia mu dobre warunki odżywcze. Szczególnie środek narządu, czyli część zwana rdzenną, odznacza się doskonale rozwiniętą siatką naczyń krwionośnych. Zewnętrzna część jajnika, tzw. kora, zawiera charakterystyczne twory okrągłego kształtu, wypełnione płynem — są to pęcherzyki Graafa (nazwa pochodzi od nazwiska ich odkrywcy). W każdym pęcherzyku Graafa znajduje się komórka jajowa w pewnym stadium swego rozwoju, która po zapłodnieniu może dać początek nowemu organizmowi. Proces ten może nastąpić jednak dopiero wtedy, kiedy dojdzie do dojrzewania pęcherzyków Graafa i jaj, a to jest możliwe w okresie aktywności płciowej. W jajniku noworodka obecne są małe niedojrzałe pęcherzyki Graafa. Liczba ich np. u 5-letniej dziewczynki może dochodzić do 400 000. W okresie aktywności płciowej u kobiet dojrzewa w każdym miesiącu jeden lub dwa pęcherzyki Graafa zdolne do dalszego rozwoju po zapłodnieniu komórki jajowej. Dojrzały pęcherzyk Graafa jest to twór kształtu owalnego o średnicy 0,5 mm. W jego wnętrzu znajduje się komórka jajowa w stadium niedojrzałym, tzw. oocyt I rzędu. Oocyt spoczywa na wzgórku utworzonym przez komórki wyściełające wnętrze pęcherzyka. Dojrzały pęcherzyk Graafa pęka, komórka jajowa wydostaje się, a następnie przechodzi przez jajowód do macicy. Jeśli w czasie swojej wędrówki jajo zostanie zapłodnione, dochodzi do rozwoju ciąży, jeśli nie — ginie po kilkudziesięciu godzinach. Dlaczego dochodzi do pęknięcia pęcherzyka Graafa, dokładnie nie wiadomo. Najprawdopodobniej odgrywają tu dużą rolę wpływy hormonalne innych gruczołów wydzielania wewnętrznego, przysadki mózgowej i nadnerczy oraz ośrodkowego układu nerwowego. W miejscu, w którym nastąpiło pęknięcie pęcherzyka Graafa, pojawia się krwawy wylew. Mówimy wówczas o ciałku krwiotocznym, które z kolei przekształca się w twór kulisty wypełniony komórkami, czyli w tzw. ciałko żółte. Ciałko żółte przez okres około 10 dni wykazuje żywą czynność hormonalną. Po upływie tego okresu występują w nim zmiany wsteczne, zanikowe, aż w końcu jedynym śladem po pękniętym pęcherzyku Graafa i późniejszym ciałku żółtym jest blizna, zwana także ciałkiem białawym. W przypadku kiedy komórka jajowa uległa zapłodnieniu, powstałe w wyniku pęknięcia pęcherzyka Graafa ciałko żółte nie zanika, lecz egzystuje przez cały czas ciąży; mówimy wówczas o ciałku żółtym ciążowym. Dojrzewanie pęcherzyków Graafa, produkcja komórek jajowych oraz wytwarzanie ciałek żółtych mają miejsce tylko w okresie aktywności płciowej.