Hamujący wpływ dodatkowych bodźców na odruchy warunkowe dotyczy nie tylko ich powstawania, ale również okresu, kiedy są one świeżo wytworzone. Polega on na tym, że jeśli równocześnie z bodźcem warunkowym zadziała inny bodziec, odruch nie wystąpi. Zjawisko to nosi nazwę hamowania zewnętrznego i łatwo je zaobserwować w codziennym życiu. Zetknięcie się dziecka z lekarzem często prowadzi do mniej lub bardziej niemiłych przeżyć dla małego pacjenta. Te właśnie przeżycia w postaci np. bodźca bólowego przy zastrzyku są bodźcem bezwarunkowym, wywołującym złożony odruch obronny — płacz, krzyk, ucieczkę itp. Równocześnie z bodźcem bezwarunkowym działa lub działają bodźce w zasadzie obojętne — widok postaci ludzkiej w białym fartuchu, zapach leków itd. Ta zbieżność bodźców — bólowego i wzrokowego lub węchowego prowadzi do wytworzenia odruchu warunkowego polegającego na wystąpieniu reakcji obronnej już pod wpływem samego bodźca wzrokowego — widoku osoby w białym fartuchu. Lekarze, a także matki wiedzą, że można zapobiec tej reakcji pokazując lub dając dziecku równocześnie z pojawieniem się lekarza jakąś ciekawą zabawkę. Widok owej zabawki stanowi właśnie trzeci — hamujący bodziec. Wywołuje on zainteresowanie dziecka (niektórzy określają to reakcją orientacyjną lub bardzo trafnie odruchem „co to jest") odwracając jego uwagę od bodźca warunkowego, a tym samym hamując wystąpienie odruchu warunkowego w postaci płaczu i oporu. Oczywiście jeśli bodziec hamujący w postaci zabawki będzie stale działał równocześnie z bodźcem warunkowym — widokiem lekarza, to po pewnym czasie straci swe własności hamujące, a przeciwnie, stanie się sam bodźcem warunkowym. Stanie się dlatego, że widok zabawki zostanie skojarzony z widokiem lekarza, a ten, jak pamiętamy, został już uprzednio skojarzony z bodźcem bólowym. Hamowaniu zewnętrznemu szczególnie łatwo podlegają odruchy warunkowe świeżo wytworzone. Odruchy warunkowe utrwalone również mogą ulec zahamowaniu, a nawet zupełnemu zniknięciu wskutek procesu zwanego hamowaniem wewnętrznym. Zjawisko to możemy wyjaśnić posługując się poprzednim przykładem. Płacz i opór dziecka są odruchem bezwarunkowym na bodziec bólowy, a stały się odruchem warunkowym na towarzyszący temu bodźcowi widok postaci w białym fartuchu. Powstanie odruchu warunkowego uzależnione było od zbieżności działania obu bodźców. Jeżeli jednak bodźcowi warunkowemu w postaci lekarza przez dłuższy czas nie będzie towarzyszył bodziec bezwarunkowy w postaci zastrzyku lub innego przykrego zabiegu, czyli jak się to mówi, bodziec warunkowy nie będzie wzmacniany, cały odruch warunkowy stopniowo zaniknie. Zjawisko to poza nazwą hamowania wewnętrznego nosi również nazwę wygasania odruchu warunkowego. W końcu należy wspomnieć o jeszcze jednej cesze odruchów warunkowych, polegającej na coraz dokładniejszym odróżnianiu bodźca warunkowego od innych podobnych do niego. W pierwszym okresie bodźcem' warunkowym w omawianym przykładzie jest widok osoby mającej pewne cechy wspólne z lekarzem. Dziecko nie dostrzega drobnych różnic w wyglądzie lekarza, sanitariusza czy też dowolnej osoby ubranej w biały strój. Wszystkie one spełniają rolę bodźca warunkowego. Z czasem jednak dziecko zaczyna na podstawie bardziej lub mniej subtelnych oznak odróżniać lekarza od innych osób i te ostatnie nie wywołują typowej reakcji, czyli przestają być bodźcem warunkowym. Z tych kilku uwag na temat odruchów warunkowych łatwo można dostrzec, że stanowią one złożone zjawisko obejmujące procesy pobudzenia hamowania, kojarzenia oraz zapamiętywania. Procesy te wchodzą w zakres czynności kory mózgowej i dlatego pewnym zaskoczeniem wydaje się występowanie odruchów warunkowych bez udziału kory mózgowej. Wprawdzie odruchy warunkowe powstające bez udziału kory okazały się stosunkowo proste i często nieskoordynowane, niemniej jednak świadczą, że ośrodki podkorowe zdolne są do wytwarzania odruchów warunkowych. Fakt ten — występowania odruchów warunkowych bez udziału kory — jest jednak zrozumiały w świetle naszej wiedzy o procesie ewolucji układu nerwowego. Kora mózgowa powstała stosunkowo późno w procesie ewolucji, podczas gdy reakcje o typie odruchów warunkowych, czyli czynności nauczone i zapamiętane, stanowią niezwykle ważny składnik zachowania się niemal wszystkich organizmów zwierzęcych.